Krzyż maltański to piękny czerwony kwiat ogrodowy, który łatwo zapamiętać, gdy już się go zauważy. Nauczyłem się go jako Lychnis chalcedonica , ale właściwie jest to Silene chalcedonica, chociaż w wielu miejscach nadal można go znaleźć pod nazwą Lychnis.
| Krzyż maltański, Silene chalcedonica |
Nazywany jest krzyżem maltańskim ze względu na kształt krzyża maltańskiego (link), jeśli jesteś skłonny zignorować fakt, że krzyże mają cztery ramiona, a roślina, będąca członkiem dwuliściennej rodziny różowatych, Caryophyllaceae, ma pięć płatków, jak na moich zdjęciach.
Ten efektowny kwiat pochodzi z Eurazji, od środkowej Rosji po zachodnie Chiny. Został sprowadzony do Europy jako roślina uprawna w średniowieczu i stamtąd przeniesiony do Ameryki Północnej. Uciekł i naturalizował się w większości północnych Stanów Zjednoczonych i południowej Kanady, ale nie tak daleko na zachód jak Kolorado, więc podczas gdy w niektórych miejscach w Ameryce Północnej można go spotkać na wolności, ja widuję go tylko w ogrodach.
Stosunkowo długowieczna, o wysokości od dwóch do trzech stóp z jaskrawoczerwonymi kwiatami, odporna na jelenie i króliki, stała się ulubieńcem brytyjskich ogrodów i klasycznym elementem kwiatów ogrodowych. W 1993 r. otrzymała nagrodę British Horticultural Society’s Award of Garden Merit, doceniającą jej piękno i to, że dobrze zachowuje się w brytyjskich warunkach ogrodowych.
Posadziłem jedną, ale w półcieniu i przy niewielkich opadach deszczu w Kolorado. Przetrwała, ale nie rozwijała się dobrze. Przeniosłem ją tam, gdzie będzie miała więcej słońca i wody i mam nadzieję, że teraz będzie dobrze rosła.
Rodzaj Silene, do którego kilkadziesiąt lat temu włączono Lychnis, liczy około 900 gatunków, ogólnie nazywanych muchówkami, ale także kampionami. Są one głównie różowe lub białe, a tylko kilka gatunków jest tak intensywnie czerwonych lub pomarańczowych jak krzyż maltański. Epitet gatunkowy chalcedonica pochodzi od miasta Chalcedon we współczesnej Turcji.
Krzyż maltański ma bardzo długą listę nazw zwyczajowych, krzyż jerozolimski, szkarłatny lychnis, szkarłatny kampion, różany kampion (który myli go z innym Silene), kwiat Bristolu, nonesuch, płonąca miłość, ognista kula, kwiat Konstantynopola, rozkosz ogrodnika, czerwony robin, łzy Chrystusa… lista jest długa.
Flower of Bristol jest powszechnie używaną nazwą zwyczajową, ponieważ miasto Bristol (Wielka Brytania) uczyniło ten kwiat swoim własnym od co najmniej 1600 roku. Folklor głosi, że krzyżowiec przywiózł kwiat do Bristolu lub, alternatywnie, pochodzi on ze statku handlowego ze Wschodu. Ramiona miasta mają dużo czerwieni, co odzwierciedla kwiat Bristolu. Co więcej, w 1600 roku John Whitson, radny, burmistrz i członek parlamentu, straciwszy swoje córki, dla niego kwiaty Bristolu, założył i sfinansował Red Maids School, szkołę dla dziewcząt. Istnieje ona do dziś i jest najstarszą tego typu placówką w Anglii. Whitson nakazał, aby dziewczęta nosiły czerwony, rzadki i drogi kolor na początku XVI wieku, i nadal to robią. Historie o szkole sugerują, że kwiat Bristolu wytwarzał czerwony barwnik używany do ubrań dziewcząt. Kwiaty bardzo rzadko wytwarzają trwałe barwniki i nie mogę znaleźć potwierdzenia, że kwiaty krzyża maltańskiego wytwarzają barwniki, więc dochodzę do wniosku, że Bristol po prostu zakochał się w krzyżu maltańskim, czyniąc go kwiatem Bristolu, uprawiając go gdzie tylko mogli i używając go do reprezentowania ich.
| kwiat Bristolu, Silene chalcedonica |
Ten sam związek z czerwonymi barwnikami jest źródłem nonesuch jako potocznej nazwy krzyża maltańskiego. Nonesuch odnosi się do głębokiego czerwonego koloru w mundurkach Red Maids School, koloru tak pięknego, że nie było takiego dobrego. Skoro krzyż maltański jest tego koloru, to jest też nonesuch. Znowu implikacja, że krzyż maltański był rośliną barwiącą. Wątpię w to, ale sprawdzę to tak szybko, jak to możliwe, niestety następnego lata.
| krzyż maltański, Silene chalcedonica |
Krzyż maltański jest chroniony przez saponiny, związki podobne do tych w mydle, które wiążą się z białkami, więc nie jest zbyt smaczny – i toksyczny w dużych ilościach – dla ludzi, jeleni i królików, ale nie jest wystarczająco silny, aby był używany jako roślina lecznicza.
Intensywnie czerwony kolor nektaru i pyłku przyciąga szeroką gamę zapylaczy.
Krzyż maltański, kwiat Bristolu, nazwij go jak chcesz, to przystojny kwiat ogrodowy.
Komentarze i poprawki mile widziane.
Odniesienia
Link do strony głównej Red Maids School Dostęp 11/3/23.
UBCC Alumni. The Flower of Bristol link Dostęp 11/3/23
Plant Lore Krzyż maltański. link Dostęp 11/3/23
Kathy Keeler, Wędrowny botanik