 |
| kosaciec zachodni |
Erysimum to rodzaj z półkuli północnej obejmujący 150 gatunków. Najwięcej gatunków występuje w Eurazji, ale 13 gatunków pochodzi z Ameryki Północnej. Trzy rodzime gatunki, zachodni kwiat ścienny E. asperum, piaskowy kwiat ścienny, E capitatum, i nieśmiały kwiat ścienny, E. inconspicuum, i dwa wprowadzone gatunki, syberyjski kwiat ścienny lub robaczkowy kwiat ścienny, E. chieranthoides, i rozprzestrzeniający się kwiat ścienny, E. repandum, występują w całej Ameryce Północnej. Pozostałe 10 gatunków rodzimych i 6 naturalizowanych z innych części świata, ograniczone są do kilku stanów lub prowincji. Żaden z kwiatów ściennych, choć szeroko rozpowszechniony i zachwaszczony, nie jest uważany za chwast problemowy.
Kwiaty ścienne są roślinami krótkotrwałymi. Niektóre gatunki są ściśle roczne, ale większość żyje dwa do kilku lat. Rosną do około dwóch stóp wysokości i są pokryte złotymi (lub żółtymi lub głęboko pomarańczowymi) kwiatami późną wiosną. Kwiaty mogą mieć calową średnicę. Rozwijają ciekawe długie cienkie strąki nasion (siliques). Rzadko widzę więcej niż jeden na raz, ale w niektórych miejscach na Zachodzie można napotkać łatę roślin wallflower, wszystkie intensywnie żółto-pomarańczowe i trzepotanie w motyle. Kwiaty mają przyjemny zapach i są bardzo atrakcyjne dla motyli.
 |
| zachodni chodnik z rozwijającymi się owocami (dziwne zakrzywione łodygi) |
Nazwa chaber ścienny pochodzi z Europy. Tam wallflower pospolity jest rośliną, która szczególnie dobrze rośnie na starych ścianach skalnych lub skalistych zboczach. To nie dotyczy amerykańskich wallflowers – rosną na łąkach lub w leśnych lukach – ale nazwa utknęła. Bardzo prawdopodobnie określenie wallflower dla nieśmiałej osoby pochodziło od Europejczyków opisujących nieśmiałych ludzi chowających się z powrotem wzdłuż ściany, „jak wallflower.” To wydaje się dziwne w Ameryce Północnej, gdzie wallflower jest bardzo jasną, rzucającą się w oczy rośliną. Część tego obrazu przenosi się jednak na mnie; myślę o wallflowers jako o dobrze wychowanych, cichych, atrakcyjnych roślinach.
 |
| kwiat ścienny w Parku Narodowym Gór Skalistych |
Linneusz nadał im naukową nazwę Erysimum na podstawie greckiego słowa eryso „odpędzać lub leczyć”, ponieważ europejskie kwiaty ścienne były drobnymi lekami, lub ewentualnie od eryo „przeciągać”, wyjaśnienie nie zostało podane.
Kilka lat temu botanicy rozdzielili
oddzieliła europejskie kwiaty ścienne od północnoamerykańskich, umieszczając gatunki europejskie w nowym rodzaju Cheirathus, a pozostawiając gatunki amerykańskie w Erysimum. Niedawno różnice między Cheiranthus i Erysimum nie wytrzymały analizy DNA, więc wszystkie gatunki Cheiranthus są teraz znowu w rodzaju Erysimum. Nie wszyscy zaakceptowali tę zmianę, więc łatwo znaleźć sprzeczne autorytatywne wypowiedzi. Z mojej lektury stron internetowych poświęconych nazwom (Kew’s Checklist of Vacular Plants, World Flora Online) wynika, że rodzaj Cheiranthus już nie istnieje; wszystkie gatunki Cheiranthus powinny być gatunkami Erysimum. Istnieją jednak inne pomyłki. Na przykład, nazwy gatunkowe GBIF nie zgadzają się z nazwami Kew, nie mówiąc już o nazwach, które można zobaczyć na stronach internetowych szkółek i sklepów ogrodniczych. Najwyraźniej światowy rodzaj Erysimum
wymaga dokładnego zbadania; bardzo podobne kwiaty, potrzeba strąków nasion, jak również kwiatów do identyfikacji, oraz tendencja do hybrydyzacji sprawiają, że są one bardzo trudne, a to obszerne badanie nie zostało jeszcze wykonane.
 |
| zachodnie kwiaty ścienne na górskiej łące |
Nawet nazwy zwyczajowe są trudne. Zachodnie kwiaty ścienne to zarówno Erysimum asperum jak i E. capitatum. Baza danych roślin USDA nazywa E. asperum western wallflower i E. cap itatum sanddune wallflower – pomimo faktu, że E. capitatum występuje w Kalifornii, Oregonie i Nevadzie, a E. asperum nie dociera do tych zachodnich stanów. Inne źródła, takie jak U.S. Forest Service, nazywają E. capitatum western wallflower. Patrząc na mapy rozmieszczenia, Erysimum asperum to wschodni i równinny „western wallflower”, a jego kwiaty są na ogół żółte. Erysimum capitatum jest Gór Skalistych i zachodu „zachodni wallflower” i jego kwiaty mogą być całkiem pomarańczowy, żółty, lub purpurowo-różowy. (Istnieje szereg bardziej technicznych różnic, spojrzeć, na przykład, na Flora of Colorado
dla jak odróżnić je w ich stanach nakładania się).
 |
| zachodnie kwiaty ścienne, E. capitatum, dwa lata po pożarze lasu |
Na zachodzie, często wystawiają na pokaz intensywne kwitnienie jeden do dwóch lat po pożarze lasu. Ogień stymuluje kiełkowanie nasion, przerywając stan uśpienia, a także usuwa konkurencyjną roślinność i, zamieniając ściółkę w popiół, uwalnia składniki odżywcze w glebie. Kwiaty ścienne korzystają z tego wszystkiego.
Jako rośliny rodzime są żywicielami larw wielu motyli i ćmy. Można się tego spodziewać po szeroko rozpowszechnionych gatunkach rodzimych, ale jedynym owadem żywicielem, którego nazwę udało mi się znaleźć, był orangowiec pacyficzny, Anthocharis sara, występujący na wybrzeżu Pacyfiku. Kabba
ge biały, Pieris rapae, generalista na gorczycach, włączył Erysimum i E. capitatum do swojej listy roślin żywicielskich na kilku stronach internetowych (Host Plants by Butterfly Species, Desert Survivors). Nie udało mi się znaleźć innych informacji na temat lepidoptera, które żywią się kwiatami ściennymi.
Kwiaty ścienne wydają się być zróżnicowane na całym świecie, ponieważ oprócz olejów musztardowych charakterystycznych dla ich rodziny roślin, ewoluowały do produkcji glikozydów nasercowych. Glikozydy nasercowe blokują funkcje kanałów w komórkach mięśniowych, w tym w mięśniu sercowym; są to paskudne, dość toksyczne związki. To dlatego kilka owadów, które rutynowo jedzą musztardy, niektóre motyle kapuściane, rodzaj Pieris, na przykład, nie jedzą kwiatów ściennych. Nie wydaje się, aby to powstrzymało wiele chrząszczy i owadów galasowych od jedzenia kwiatów ściennych, ale mogło przesunąć ich dystrybucję. Jest to obszar aktywnych badań.
Kwiaty mają piękny zapach i są atrakcyjne dla pszczół i much, a także motyli. Często pojawiają się na krótkich listach kwiatów do uprawy w celu karmienia dorosłych motyli monarchów.
 |
| Kwiaty ścienne, Erysimum |
Kwiaty ścienne to rodzime rośliny, które chcę mieć w swoim ogrodzie. Odkryłem, że łatwo jest kupić syberyjski wallflower, ale trzeba szukać, aby znaleźć zachodnie (amerykańskie) wallflowers. Wiele stron internetowych sprzedających zachodnie wallflowers było w Kalifornii i wymieniało je dla USDA Zones 7-10. Ja jestem w strefie 5. Kwiaty ścienne rosną na całym kontynencie–Utah robi punkt, że mają największy zakres elewacyjny jakiegokolwiek dzikiego kwiatu Utah–ale to nie znaczy, że odmiany na sprzedaż są uniwersalnie odporne. Jeśli kupisz kwiaty ścienne do swojego ogrodu, zwróć uwagę na gatunek i na strefy mrozoodporności.
To naprawdę ładne rośliny!
 |
| kwiat ścienny, Erysimum |
Komentarze i poprawki mile widziane.
Referencje
Ackerfield, J. 2015. Flora of Colorado. BRIT Press, Fort Worth, TX.
Al-Shehbaz, I.A. 2020. Erysimum Flora of North America link (dostęp 6/12/22).
Bryce Canyon National Park. Western Wallflower. link (dostęp 6/12/22).
Dallas County Lepidopterists’ Society. Butterflies and moths of North Texas. link. (Dostęp 6/19/22)
Desert Survivors. Butterfly Host Plants. Desert Survivors.com link (dostęp: 6/19/22)
GBIF. (Global Biodiversity Information Foundation) Erysimum L. link (Accessed 6/19/22).
Klamath-Siskyu Native Seeds. Erysimum capitatum, western wallflower. link (dostęp: 6/19/22).
Lay, C. R., Y.B. Linhart i P K. Diggs. 2013. Variation among four populations of Erysimum capitatum in phenotype, pollination and herbivory over an elevational gradient. American Midland Naturalst. 169:259-273.link
Züst, T., S. R. Strickler, A. F. Powell, M E. Mabry, H. An, M. Mirzaei, T. York, C. K.Holland, P.Kumar, M. Erb, G. Petschenka, J-M Gómez, F. Perfectti, C. Müller, J. C.Pires,LA.Mueller i G. Jander. 2020. Niezależna ewolucja rodowych i nowych mechanizmów obronnych w rodzaju roślin toksycznych(Erysimum, Brassicaceae). eLife. 2020; 9: e51712.