Pnącze trąbkowe, zwane też winoroślą trąbkową, Campsis radicans (
rodzina katalpa, Bignoniaceae) od lat jest jedną z moich ulubionych roślin. Kwiaty są spektakularne: duże czerwone rurki, klasyczny kształt zapylany przez kolibry. W tropikach jest wiele takich roślin, ale w Nowym Jorku i Ohio wyróżniała się winorośl trąbkowa. W tamtych rejonach łatwo było ją rozpoznać. Dodaj do czerwonych kwiatów, długie liście z pięcioma lub więcej sparowanymi liśćmi i jeden więcej liść na końcu i zdrewniałą podstawę, a widzisz, jak wiedziałem, kiedy go widziałem. I miał łatwą wspólną nazwę, trumpet creeper, oczywiste i opisowe.
Ta duża roślina pochodzi z południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych, gdzie jest magnesem dla kolibrów rubinowych, ale także dla długojęzycznych rodzimych pszczół i ćm. Przyciąga innych gości kwiatowych, jak mniejsze pszczoły, i może czasami zapylają. Dla pszczół zdobycie nektaru jest przedsięwzięciem, ponieważ muszą one wspiąć się na każdy kwiat, a nie tylko zawisnąć przed nim jak koliber. Nektar jest tak dobry, że zarówno wilga północna jak i wilga sadownicza żywią się kwiatami.
Będąc bardzo atrakcyjnym dla ludzi, trąbka pnąca została zasadzona w całych Stanach Zjednoczonych i naturalizowana tak, że można ją znaleźć rosnącą dziko daleko poza jej rodzimym zasięgiem, w Górnym Środkowym Zachodzie i w Kalifornii, na przykład. Ogrodnicy wyprodukowali kwiaty, które są bardziej czerwone, oranżowe i prawie żółte.
Pnącza trąbkowe mają cechy roślin klimatu ciepłego: wypuszczają liście bardzo późną wiosną i zrzucają je wraz z pierwszymi przymrozkami. Ale duże korzenie i zdrewniała łodyga chronią go; mój przetrwał w północnym Kolorado przez 20 lat.
 |
| Campsisradicans, pnącze trąbkowe |
Campsis pochodzi od greckiego kampe, zakrzywionego lub wygiętego, odnoszącego się do pręcików. Epitet gatunkowy radicans
oznacza ukorzenienie, co nawiązuje do tendencji rośliny do wysysania. Mniej popularne nazwy wspólne obejmują hellvine, cowvine, devil’s shoestring i cow-itch vine. Sprawdzanie pisowni poprawia nazwę naukową do kampusu radykałów. W 1972 roku po raz pierwszy zauważyłem nektarniki pozakwiatowe (link, nektarniki produkują cukier-wodę, nektarniki pozakwiatowe robią to poza kwiatem) na kursie ekologii Organizacji Studiów Tropikalnych w Kostaryce. Podekscytowany wróciłem, zbadałem temat i dostałem grant na badania w ramach doktoratu. Podczas pisania pracy natknąłem się na Toma Eliasa, pracującego wówczas w Nowojorskim Ogrodzie Botanicznym, który badał nektarniki pozakwiatowe pnącza trąbkowego. Znalazł on nektarniki u podstawy liści (ogonki liściowe), u podstawy kwiatu (kielich), na zewnętrznej stronie płatków (korona) i na zewnętrznej stronie rozwijającego się owocu (strąk), a także nektarniki kwiatowe w kwiecie, aby nagrodzić po linatory. On i Hellen Gelband wykazali, że mrówki przyciągane przez wszystkie te pozakwiatowe nektarniki zapewniają obronę rośliny, odpędzając owady, które mogłyby ją zjeść. W latach 70. nektarniki pozakwiatowe nie były badane od 1932 roku, więc prace Eliasa i Gelband były jednymi z pierwszych w nowej erze, demonstrującymi obronę roślin przez przybyszów z nektarników pozakwiatowych dla współczesnej nauki. Jak mogłem nie lubić tej rośliny jeszcze bardziej, skoro miała tak wiele nektarników pozakwiatowych, które były przedmiotem moich badań przez ponad dekadę?
Dom, który kupiłem na emeryturze, miał duży ustanowiony trąbkowy pnącze wspinające się po altance w środku tylnego podwórka. Jakże to fajne!
Dziesięć lat później nie przepadam już za pnączem trąbkowym. Wysysa! Wysyła pędy z ziemi. Wokół podstawy rośliny, pewnie. Ale 25 stóp dalej?!
Inni zauważyli, że jest agresywny. W swoim rodzimym zasięgu tworzy praktycznie nieprzeniknione gąszcze. Southern Living polecił uprawę gatunku Campsis z Azji zamiast naszego rodzimego Campsis radicans, jest tak inwazyjny. (link)
 |
| przyssawka z pnącza trąbkowego |
Sięga na zewnątrz i wspięłaby się na sąsiednie krzewy, gdybym jej na to pozwolił. Gałęzie są ciężkie, w czasie burzy mogą powalić duże gałęzie drzew, po których wspina się winorośl trąbkowa.
Owocem są strąki przypominające fasolę, o długości 3-5″. Zawierają one uskrzydlone nasiona, które unoszą się na wietrze. Nie mam zbyt wiele zapylenia i dlatego rzadko widzę strąki.
 |
| strąk, Campsis radicans, trąbka pełzająca |
Ale jest to północnoamerykańska rodzima winorośl i żywiciel co najmniej siedmiu gatunków motyli i ćmy. Jednym z nich jest biała ćma sfinksa, Hyles lineata, moja ulubiona. Tak więc, po namyśle, prawdopodobnie zachowam pnącza trąbkowe, ponieważ uwielbiam oglądać ćmy sfinksowe. Kolorado jest poza naturalnym zakresem trąbki creeper, ale white-lined sphinx moth jest native tutaj, podczas gdy white-lined sphinx moths karmić na trumpet creepers w południowo-wschodniej whOba są rodzime, w Kolorado jest to prawdopodobnie przykład oportunistycznego parowania rodzimego owada z nierodzimym, na którym może żerować, rzadka, ale pozytywna interakcja. Na południowym wschodzie, w rodzimym zasięgu pnącza trąbkowego, jest ono gospodarzem innego sfinksa, a także ćmy sfinksa trąbkowego, Paratraea plebeja . Ćma trąbkowa, Clydonopteron sacculana, ćma ryjkowa występująca od Waszyngtonu DC. na zachód do Missouri i Teksasu oraz na południe do Ameryki Środkowej i Południowej, składa jaja w nasionach pnącza trąbkowego. I jest ich więcej.
 |
| ćma sfinksa, Hyles lineata na mojej mięcie(Nepeta). |
Kręgowce uważają, że liście są lekko toksyczne, więc pnącza trąbkowe są mało niepokojone przez jelenie i króliki. W rzeczywistości związki zawarte w liściach podrażniają skórę niektórych ludzi. Sama nigdy tego nie zauważyłam… ale w ogrodzie noszę rękawiczki, żeby nie mieć wiecznie brudnych paznokci.
Pnącze jest piękną, agresywną rodzimą winoroślą, która przyciąga wiele rodzimych zwierząt. Uprawiaj go z troską lub ciesz się nim na cudzym ogrodzeniu.
Komentarze i poprawki mile widziane.
ReferencjeBender
, S. Nie podano daty. Just say no to trumpet vine. Southern Living link Accessed 3/31/22.
Candeias, M. 2018. The Trumpet Creeper. Indefenseofplants blog. link Accessed 3/31/22.
Elias, T.S. i H. Gelband. 1975. Nectar: Its Production and Functions in Trumpet Creeper. Science 189: 289-291. linkElias
, T. S. and H
. Gelband.
1976. Morphology and anatomy of floral and extrafloral nectaries in Campsis
(Bignoniaceae). American Journal of Botany. 63: 1349-1353. linkHilty
. J. Illinois Wildflowers. Trumpet Creeper, Campsis radicans
https://www.illinoiswildflowers.info/trees/plants/trumpet_creeper.htm Dostęp 3/31/22.
Missouri Botanical Gardens. Campsis radicans
. Missouri Plant Finder link Dostęp 3/31/22.
Wolf River Conservancy. 2020. Natural Highlights: Trumpet Vine. link Dostęp 3/31/22.